Toplumsal Tipler

Toplumsal tip bireysel olarak temsil edilen ve ancak çok sayıda bireyin benzeri davranış ve eylemlerinde karakteristik özellik kazanan ortak tanımlayana dönüşen analitik bir çerçeve kavrayış zenginliği bilimsel anlamda ise bir kavramsal tanımlamadır. Toplumsal tipoloji eylemin kalıplaşması genelliği içeren özgün temsil yeteneğine ulaşması olarak temayüz etmesidir. Ait olduğu yapıyı ve evreni kendinde toplayabilme durumudur. Bu anlamda her yapı kendi tipini ve insanını var eder yahut her yapı kendi insanı tarafından oluşturulur ve her defasında yeniden formüle edilir.
Toplumsal tipler bütün bir toplum demektir. Toplumu meydana getiren her yapı kurum bölüm mekân durum/hal kendi aktörleriyle vardır onlarla anlamlıdır. Yapılara kurumlara bölümlere can veren aslında insanlardır yani toplumsal tiplerdir. Ekonomi din siyaset aile eğitim; çarşı pazar para cami okul medrese parti belediye ev mahalle bütünüyle tiplerle kendi hayatiyetini sürdürür. Kurumları yapıları mekânları insan figürleri olmadan anlamak açıklamak kavramak mümkün değildir. Ekonomi kurumu bağlamında burjuva işadamı pazarlamacı esnaf çırak usta vb. tipler; din kurumunda peygamber imam şeyh mürid ihvan mele hoca hacı cemaat talebe dindar molla vb. tipler; siyaset kurumunda belediyeci politikacı muhtar milletvekili partici vb. tipler; aile kurumunda anne baba kadın ev kadını çocuk ağabey abla dede nine komşu akraba misafir kapıcı hizmetçi cariye temizlikçi gibi tipler... Toplumsal yapıya ustaca yerleşirler. Hastane doktor hasta hasta bakıcı hemşire; okul öğretmen öğrenci müdür asistan profesör rektör ulema müderris; kent aylak züppe avare kentli göçmen gurbetçi evsiz tutunamayan hamal kabadayı delikanlı hayat kadını turist dilenci; bürokrasi memur müfettiş başkan sekreter danışman; güvenlik polis asker bekçi güvenlik görevlisi komutan; entelektüel dünya aydın yazar okur edebiyatçı şair ozan; hapishane mahkûm suçlu gardiyan hâkim cellat infaz memuru gibi tipleri üretir. Dolayısıyla tipleri konuşmak bir anlamda toplumu toplumsal yapıyı konuşmak demektir. Toplum gerçeği insan yüzlerinde toplumsal tiplerde daha net görülebilmektedir. Sosyoloji o yüzlerdeki izleri takip ederek yeni okumalar ve anlamaların yolunu açabilir.