Avnü'l-Ma'bud ve El-Menhelü'l-Azbü'l-Mevrud'un Mukayesesi

Ebû Dâvud’un (ö. 275/889) es-Sünen’i, konularına göre tasnif edilmiş hadis kitabı yazma geleneğinin önemli bir dönüm noktasını temsil etmektedir. Diğer hadis musannefâtına göre çok daha erken dönemlerde şerh edilmeye başlanan es-Sünen ile ilgili şerh faaliyetleri günümüze kadar devam etmiştir. Azîmâbâdî’nin (ö. 1329/1911) ‘Avnu’l-Ma’bûd’u ve Hattâb es-Sübkî’nin (ö. 1352/1933) el-Menhelü’l-‘Azbü’l-Mevrûd’u, son dönemde yazılmış önemli es-Sünen şerhlerindendir.Bu çalışmada, Hindistan ve Mısır’da aynı dönemde yazılmış olan bu iki eserin şerh metotları mukayeseli bir şekilde ele alınmıştır. ‘Avnu’l-Ma’bûd ve el-Menhel, şerh yöntemlerinde etkili olan eserler, istifade ettikleri kaynaklar, hadisleri değerlendirme anlayışları gibi pek çok açıdan karşılaştırılmış, benzer ve farklı oldukları noktalar değerlendirilmiştir.Farklı coğrafyalarda benzer siyasî ve sosyal ortamlarda telif edilen bu iki eserin (muhtasar ve mufassal olma yönünden farklılıklarına rağmen)şerh anlayışı olarak birbirine yakınlık arz ettiği, Ehl-i hadis Selefîliğinden izler taşıdığı görülmektedir. Hadis şerhlerinde Hindistan Ehl-i hadis anlayışının ve Selefîliğin tesirlerini gözlemlediğimiz bu çalışmanın, bu konu özelinde yapılacak mezhebî araştırmalar için ufuk açıcı bir temel niteliğinde olacağı düşünülmektedir.